حمام شیخ بهایی

نام	حمام شیخ بهائی
کشور	ایران
استان	استان اصفهان
شهرستان	اصفهان
اطلاعات اثر
کاربری	حمام
دیرینگی	دوره صفوی
دورهٔ ساخت اثر	دوره صفوی
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۲۰۶۳
تاریخ ثبت ملی	۲۹ تیر ۱۳۷۷

حمام شیخ بهائی مربوط به دوره صفوی است و در اصفهان، خیابان عبدالرازق، کوچه شیخ بهائی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۹ تیر ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۰۶۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.^[۱] حمام شیخ بهائی معروف‌ترین حمام شهر اصفهان، توسط شیخ بهائی (م۱۰۳۰ق) در۱۰۲۵ق در عهد شاه عباس، طراحی و ساخته شده است. حمامی تاریخی که میان مسجد جامع و هارونیه در بازار کهنه، نزدیک بُقعه معروف به «درب امام» واقع شده است. به واسطه ویژگی منحصربه‌فرد خود با افسانه‌ها و داستان‌های گاهی متناقض آمیخته شده است.

سوخت گرمخانه

مردم اصفهان از دیرباز عقیده داشته‌اند که گُلْخَن (آتشخانه) این گرمابه را شیخ بهائی چنان ساخته که با شمعی گرم می‌شد و در زیر پاتیل گُلْخَن، فضای تهی تعبیه کرده و شمعی افروخته در میان آن گذاشته و آن فضا را بسته بود و شمع تا مدّتهای مدید همچنان می‌سوخت و آب حمام بدان وسیله گرم می‌شد. در باب سوخت این گرمخانه نظرات متفاوتی ارائه شده است که به واسطه نبود شمع گرمخانه و عدم انجام تحقیقات جامع از نظریه فراتر نرفته و قابل اثبات نبوده.

جدی‌ترین نظریه در باب سوخت این گرمخانه، سیستم سفالینه لوله کشی زیرزمینی هست که حد فاصل آبریزگاه مسجد جامع و این حمام وجود داشته که احتمالاً با روش مکش طبیعی گازهایی چون متان و اکسیدهای گوگردی به مشعل خزینه حمام هدایت می‌شده و به عنوان منبع گرما در مشعل می‌سوخته و یا این که مستقیماً این گازها را از مواد زاید دفع شده در خود حمام جمع‌آوری می‌کردند و مورد استفاده قرار می‌دادند. همچنین بنا بر صحبت ساکنین قدیمی محله، در پشت گرمخانه مُردابی دست ساز موجود بوده که آب فاضلاب به آن جاری بوده و می‌توان این احتمال را داد که گاز مورد نیاز از این مُرداب دست ساز تأمین می‌شده است.

در ارتباط با شمع ساخته شده به دست شیخ بهائی هیچگونه اطلاعاتی در دست نیست به جز اینکه از جنس طلا بوده که احتمالاً همین عامل باعث سرقت آن شده. به طور خاص در ۱۰۰ سال اخیر با بی‌توجهی و تغییر کاربری بخش‌هایی از فضای گرمخانه و الحاق شدن عناصر جدید، شناسایی و درک فضاها و سیستم سنتی گرمایش گرمخانه غیرممکن شده است.

گرماخانه شیخ بهائی دارای دو سربینه (رخت کن حمام) که سربینه بزرگ متعلق به مردان و سربینه کوچک متعلق به زنان است تشکیل شده. دارای استخر و تعداد خزینه و آب‌انبار هست.

بخش استخر آن اکنون در تصرف بخش خصوصی هست و به عنوان کارخانه ریسندگی استفاده می‌شود. تا ۲۰ سال پیش همچنان این بنا به عنوان حمام استفاده می‌شده تا سرانجام تعطیل شده و بعد از ۱۰ سال رها شدن در اختیار سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت.

مرمت گرمخانه

از سال ۸۶ مرمت گرمخانه زیر نظر سازمان میراث فرهنگی در حال انجام است.

اصفهان- حمام شیخ‌بهایی با راز نامکشوف خود یعنی گرم شدن منبع حمام با شمعی که همواره روشن بوده، تبلور هنر معماری و ذهن خلاق ایرانیان در طراحی بناها است؛ موضوعی که سالها ذهن دانشمندان جهان را مشغول کرد.

شیخ بهایی از بزرگ ترین دانشمندان عصر صفوی است که در علوم فلسفه، منطق، هیئت و ریاضیات تبحر داشت و مجموعه تالیفاتی که از او بر جای مانده در حدود ۸۸ کتاب و رساله است.

وی که بنا بر وصیت خود در جوار مرقد مطهر حضرت علی بن موسی الرضا (ع) دفن شده، در میان عموم مردم به مهارت در ریاضی و معماری و مهندسی معروف بوده است.

معماری مسجد امام اصفهان و مهندسی حصار نجف، ساخت ساعت آفتابی در حرم امام رضا (ع) و مهم‌تر از همه ساخت بنایی که سالها ذهن ایرانیان و جهانیان را مشغول کرد از شاخص‌ترین اقدامات مهندسی و معماری است که به شیخ‌بهایی نسبت داده‌اند.

گرمابه‌های متعدد و مختلف اصفهان خود نمادی از ذهن خلاقانه ایرانیان در معماری است به گونه‌ای که در آنها مکانی با سنگ‌ مرمر خاص برای ماساژ کمر، مکان‌هایی برای استراحت، صرف غذا و نوشیدن گلاب اصفهان قابل مشاهده است.

 

 

در این میان معماهای حمام شیخ بهایی از مهم‌ترین رازهای نامکشوف بناهای تاریخی است به گونه‌ای که پس از گذشت سالیان سال هنوز دانشمندان نتوانسته‌اند به شکل ۱۰۰ درصدی به معمای روشن بودن همیشگی شمعی که مخزن این حمام را گرم کرده پی ببرند.

معمای دیگر این حمام گرم شدن مخزن بزرگ آن با یک شمع بوده است .

این حمام  در شعاع ۱۰۰ متری جنوب گنبد نظام الملک (جنوب مسجد جامع عتیق) در محله «در دست» قرار دارد و گرچه از نظر معماری دارای ویژگی های حمام‌های دوره صفویه است اما در اقوال تاریخی از آن با عنوان حمام اسرار آمیز نام برده شده است چراکه آب خزینه‌ای آن  بدون مصرف انرژی مستقیم گرم می‌شده؛ به عبارتی سیستم گرمایی این حمام از شاهکارهای مهندسی با استفاده از قوانین فیزیک و شیمی محسوب می‌شود. 

همه گفته های مرتبط با رازهای حمام شیخ‌بهایی بر مبنای حدسیات‌است  

در این ارتباط ناصر طاهری معاون میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: گرم شدن مخزن حمام شیخ بهایی با یک شمع و روشن بودن دائمی آن مطلبی است که در آن شکی وجود ندارد اما هنوز نمی‌توان درباره چگونگی این موضع مطلبی قطعی بیان کرد و تمام موارد بیان شده از حدسیات با توجه به شواهد پیرامونی به دست آمده است.

وی افزود: این احتمال وجود دارد که یک سیستم سفالینه لوله کشی زیرزمینی در حد فاصل آبریزگاه مسجد جامع و این حمام وجود داشته که با روش مکش طبیعی، گازهایی مانند متان و اکسیدهای گوگردی را به خزینه حمام هدایت می‌کرده و طبق محاسبات دقیقی که شیخ بهایی انجام داده بود و با طراحی خاص خزینه، این فاضلاب تبدیل به گاز متان شده و به عنوان منبع گرما در مشعل خزینه می‌سوخته است.

 

معاون میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان بیان داشت: با توجه به مجاورت عصارخانه جماله با این حمام که در آن از دانه‌های گیاهی، روغن تهیه می شده است ممکن است این سوخت منبع تهیه انرژی این شعله قرار گرفته باشد.

وی ادامه داد: بسیاری از بناهای اصفهان دارای معماهایی بوده که پس از مدتی کشف شده است؛ به طور مثال راز حرکت مناره‌های منار جنبان از نظر سازه‌ای اکنون برای ما مکشوف است اما در ارتباط با حمام شیخ‌بهایی هنوز هیچ چیز به شکل قطعی مشخص نشده است.
 
کشف تنپوشه‌های سفالی و چاه‌های مرتبط در مجاورت حمام شیخ بهایی

در جریان مرمت خانه شیخ بهایی در مجاورت این بنا در کف زمین تنپوشه‌های سفالی و چاه‌های مرتبطی پیدا شده است که نظریه نخست را در ارتباط با تامین انرژی این شعله تایید ‌‌می‌کند ضمن اینکه با مطالعات باستان‌شناسی در این منطقه مشخص شد که فاضلاب شهر اصفهان توسط لوله‌های جمع آوری فاضلاب وارد خزینه حمام می‌شده است.

امروزه تولید گاز از فاضلاب با عنوان بیوگاز نامیده می‌شود که یکی از تخصص های مهندسین بهداشت و محیط زیست است و در کشورهای اروپایی و آمریکا از این سیستم بعنوان بازیافت فاضلاب و تهیه سوخت استفاده می‌شود ولی متاسفانه در ایران کاربرد زیادی ندارد .

اقدامات استحکامی و حفاظتی حمام شیخ‌بهایی به پایان رسیده است

طاهری در ارتباط با مرمت حمام شیخ بهایی بیان داشت: این بنا دارای ۳۰ تا ۴۰ وارث مدعی بوده است که به تدریج خریداری و هم اکنون به طور کامل در مالکیت میراث فرهنگی اصفهان قرار دارد.

وی ادامه داد: هرسال بنا بر میزان اعتباری که به این بنای تاریخی بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان اختصاص داده شده اقدامات مرمتی در آن انجام شده اما همچنان این حمام نیازمند اقدامات مرمتی است.

معاون میراث فرهنگی اصفهان بیان داشت: تاکنون عملیات های مرمتی ضروری برای استحکام و حفاظت این حمام تاریخی و خارج کردن از وضعیت خطر انجام شده اما اکنون با وجود اینکه طرح مطالعاتی تعمیراتی این بنا تهیه شده است تعمیرات آن تا زمان مشخص شدن الحاقات و کاربری نهایی متوقف است.

راز گرم شدن مخزن حمام شیخ بهایی با یک شمع

اما معمای دیگر این حمام این است که چگونه یک شمع می‌تواند یک مخزن آب را گرم کند؟

در سال‌های اخیر یک مخترع مشهدی پس از ۳۰۰ سال با شبیه سازی حمام شیخ بهایی احتمال دیگری مطرح کرد.

علی‌اصغر برهمند، رئیس انجمن مخترعان خراسان رضوی و طراح شبیه سازی حمام شیخ بهایی مدعی شد که منبع آب این گرمابه از طلا بوده و با توجه به این که طلا رساناترین فلز انتقال گرما است با حرارت کم انرژی زیادی تولید و آب منبع گرم می‌شده است.

در طرح شبیه سازی شده به علت دسترسی نداشتن به طلا از مس استفاده شده که در حمام منازل هم قابل استفاده است و موجب صرفه جویی ۳۰ درصدی در مصرف سوخت می‌شود.

این اثر پژوهشی که به تایید انجمن مخترعان خراسان رضوی رسیده موفق به کسب دو نشان طلای سوئیس در سال ۲۰۰۶ و مدال طلای مسکو ۲۰۰۷ شده است.

در واقع بنا بر نظر برهمند شیخ بهایی با استفاده از طلا که رسانایی بالایی دارد و در انتقال گرما نقش موثری ایفا می‌کند منبع این حمام را ساخت و به دلیل استفاده از طلا و جلوگیری از سرقت آن، راز ساخت آن را پنهان نگه داشت.

سرنوشت نهایی حمام شیخ‌بهایی

ناصر طاهری معاون میراث‌فرهنگی و گردشگری اصفهان با اشاره به اینکه کاربری آینده این حمام می تواند به شکل حمام سنتی، نمایشگاه یا موزه و مجموعه‌های پذیرایی گردشگری باشد و بر این اساس ادامه مرمت‌های این بنا انجام می‌شود، گفت: کاربری فرهنگی برترین تصمیم در مورد این حمام است چرا که بنایی معمولی نیست و باید به تناسب شخصیت علمی و تاریخی شیخ بهایی درباره آن تصمیم گیری می شود.

وی افزود: بر این اساس می توان کاربری حمام را به گونه‌ای درنظر گرفت که زندگی شیخ بهایی و آثار این دانشمند بزرگ در بنای آن درنظر گرفته شود.

معاون میراث فرهنگی و گردشگری اصفهان درارتباط با سخن برخی افراد به ظاهر کارشناس در ارتباط با اینکه این حمام ارتباطی با شیخ بهایی ندارد، بیان داشت: در مرتبط بودن این حمام با شیخ بهایی هیچ شکی از نظر تاریخی وجود ندارد ضمن اینکه حمام در محله‌ای قرار دارد که دیگر آثار مرتبط با شیخ بهایی همچون عصارخانه شیخ بهایی (جماله) و خانه شیخ بهایی و موارد دیگر مرتبط با زندگی این فرد نیز در همین محله است.

دلیل خاموش شدن شمع حمام چیست؟

گرماخانه شیخ بهایی دارای دو سربینه است که سربینه بزرگ متعلق به مردان و سربینه کوچک متعلق به زنان است و دارای استخر و تعدادی خزینه و آب انبار هست.

در ارتباط با این حمام نکته مهم این است که آب دیگ‌های آن تا اواسط دوره پهلوی با شعله‌ شمع به جوش می‌آمده است اما اکنون این سیستم کارآیی ندارد که دلایل مختلفی برای این امر ذکر شده است.

اما یکی از مشهورترین دلایل ذکر شده برای خاموشی شعله شمع این حمام این است که تعدادی از محققان خارجی در زمان صفویه و قاجار برای پی بردن به راز شمع، بخشی از سازه‌ اصلی را تخریب و پس از آن شمع خاموش شده است.

گفتنی است ساخت حمام شیخ بهایی ۲۹ تیر ۱۳۷۷ با شماره ۲۰۶۳ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و تا ۲۰ سال پیش همچنان این بنا به عنوان حمام استفاده می‌شده است.

خرید بهترین فلزیاب های دنیا 09013545415

میراث فرهنگی عبارت است از  مجموعة آداب و عادات و عقايد و رسوم و انديشه‌ها و افكار و زبان و لهجه‌ها وادبيات وآثار ادبي ، و علوم و آثار علمي ، و انواع اثرهاي هنري ، و حتي ادبيات عاميانه و غيرمكتوب يك ملت که همه اینها در آثار بجا مانده از گذشته یک ملت متجلی می شود . به همین دلیل بر همه ما واجب هست که از آثار ملی و تاریخی کشور خود محافظت کنیم و هیچگاه آن را تخریب نکنیم .دست به دست هم دهیم به مهر...

خرید بهترین فلزیاب های دنیا 09013545415

از جمله آثار شاخص موجود در اهواز مي توان بناي معين التجار را نام برد اين بنا مربوط به دوره قاجاريه زمان پادشاهي ناصر الدين شاه بوده و يكي از يادگارهاي بازمانده از شهر قديم اهواز است. پس از اعطاي امتياز كشتي راني در رودخانه كارون به دولت انگليس (سال 1266ش) يكي از تجار ايراني نيز كه از اين امتياز برخوردار شد. حاج معين بوشهري معروف به معين التجار از تجار شهر بوشهر بود كه در ابتداي تاسيس بندر ناصري وارد شهر اهواز شد

بنای معین التجار (خانه شیخ خزعل) مربوط به دوره قاجار است و در اهواز، خیابان ۲۴ متری، خیابان کاوه غربی، نبش اول واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۰ آبان ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۱۵۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این کاروانسرا کنارپل سفید و در بافت قدیمی اهواز قرار گرفته است و در دوره قاجار که کار کشتیرانی تجاری در رودکارون از خرمشهر به اهواز و بالعکس رونق یافته ، شخصی به نام معین التجار که یک بازرگان سر شناس بوشهری بود این کاروانسرا و ساباط را با همکاری شخصی به نام محمد حسن خان سعدوالدوله بنا نمود . ناصرالدین شاه قاجار در سال1306هجری قمری به منظور پیشرفت کار بازرگانی ، کارون جنوبی را که از اهواز تا به دریا راه داشت برای کشتی رانی بیگانگان آزاد ساخت .

سرای معین التجار ، یکی از بناهای ارزشمند بافت قدیم اهواز، سرای بازرگان سر شناس بوشهری حاج محمد تقی معین التجاراست که در دوره قاجاریه با همکاری محمد حسن خان سعدوالدوله در ساحل رودخانه کارون بنا شد.معین تاجر بوشهری در ابتدای شکل گیری بندر ناصریه وارد شهر اهواز می شود و در ساحل رود کارون دفتر کار خود را تاسیس کرده در کنارآن حمام، بازار، باغ و مسجدی احداث می نماید که این مسجد از کنار رودخانه تا حدود ) خیابان کاوه و بیمارستان امام« ره »بیمارستان جندی شاپور(امتداد می یافته است.تاجر بوشهری با ساخت این سرا و کشیدن یک رشته خط آهن از کنار رودخانه تا محل مسجد حاج رئیس )معروف به مسجد سر سچه( مال التجاره ای را که از خرمشهـر به وسیله کشتی به بنــدرگاه اهـواز وارد می شود با واگن های اسب کش تا این محل انتقال می داد و سپس با استفاده از خط آهن شرکت نفت تا محل اهوازقدیم حمل کرده و در آنجا پس از تخلیه به وسیله کشتی به محلی به نام شلیلـی در سه فرسنگــی شــوشتــر می رساند.از سال1307 تا سال 1332 کشتـی های تجــاری بــار خود را در سرای تاجر بوشهری تخلیه می کردند.تا چند سال قبل سرا به صورت غرفه-غرفه و یا به عنوان انبار مورد استفاده قرار می گرفت تا اینکه در سال 1374 براثرآتش سوزی بخش اعظم آن از بین رفت و بیشتر ستونها و سقف دچار آسیب دیدگی شدید شد.
حاج محمدبوشهری ملقب به معین التجار و مشهور به حاج محمد دهدشتی در سال ۱۲۳۸ شمسی در بندر بوشهر متولد شد. پدرش حاج محمدرحیم دهدشتی از تجار و اعیان بوشهر اصالتاْ از اهالی شهرستان کهگیلویه بود که به دلیل فقر و تنگدستی از دهدشت راهی بوشهر می شود و درآنجا ابتدا حجره ای راه اندازی می کند ولی در انتها از تجار برجسته جنوب کشور می شود. پس از مدتی حاج محمدرحیم و پسرش محمد ورشکست شدند و کشور را به قصد عراق ترک می کنند و در شهر نجف اقامت و مدتی در حرم حضرت علی(ع) کفشداری زوار را برعهده می گیرند آنها پس از مدتی به بوشهر باز می گردند و در حجره ملک التجار که شوهر عمه حاج محمدبود اقامت و بار دیگر در حالی که معین التجار ۲۸ ساله بود یعنی در سال۱۲۶۶ شمسی به بغداد می رود و کار تجارت و بازرگانی وی گسترش می یابد. معین التجار با آگاهی از فوت شوهر عمه اش ملک التجار راهی بوشهر می شود و با زرنگی و مصالحه وارث ۴۰۰هزار روپیه می شود. او که در دوران مشروطه از تجار برجسته ایران بود امتیاز چندین معدن را بدست آورد.او در سال ۱۸۹۰ امتیاز کمپانی ناصری را که یک شرکت کشتیرانی در کارون بود را بدست آورد. همچنین او موظف به تاسیس کاروانسرا – اسکله و راه شوسه و مغازه بین اسکله تا شوشتر شد و حمل و نقل کالا و کشیدن خط راه آهن بین بندر ناصری(اهواز) تا شوشتر به کمپانی وی واگذار شد.وی با برادران« لینچ» همکاری نزدیکی داشت. آنها در صدور و فروش خاک قرمز- اکسید سنگ و … با هم همکاری می کردند. معین التجار وقتی راهی تهران شد ۳۰ هزار متر باغ لاله زاردر حوالی خیابان سعدی خریداری کرد و چندین عمارت باشکوه درآنجا بنا نهاد.او نماینده مردم بوشهر در مجلس شورا بود و با آیت الله مدرس همکاری نزدیکی داشت و در مبارزه با قرارداد۱۹۱۹ وثوق الدوله با انگلیس نقش موثری داشت. وثوق الدوله برای مجازات و تحقق قرارداد خود اقدام به تبعید مخالفین کرد که در همین راستاپنج نفر از رجال برجسته کشور را به کاشان تبعید کرد آنها عبارت بودند از:حاج محمد دهدشتی( معین التجار بوشهری)-محتشم السلطنه-مستشارالدوله- ممتاز الدوله و ممتاز الملک آنها ۸ ماه در تبعید بودند تا اینکه مشیرالدوله به جای وثوق الدوله سکان دولت را دست گرفت.البته رجال برجسته و مخصوصاْ تجار در مخالفت یا موافقت با دولتها و در نهایت شکل گیری پهلوی نقش موثری داشتند. همزمان با نخست وزیری رضا شاه در منزل معین التجار جشن و شادمانی برپا شد و وی خطبه و اشعاری در مدح سردار سپه قرائت کرد.رضاشاه از تجار برای همراهی خویش در سرکوب عشایر نیز نهایت بهره را برد بطوریکه می توان ردپای حاج محمد دهدشتی(معین التجار) را در سرکوب قیام عشایر جنوب ملاحظه کرد او داعیه مالکیت دشت سرسبز ممسنی و مناطق کهگیلویه و بویراحمد را داشت.البته معین التجار کار لوله کشی به حرم مطهر حضرت علی(ع) را ۲۰ سال پیش از لوله کشی تهران به پایان رساندوی در سال ۱۳۱۲ در تهران فوت نمود.

خرید بهترین فلزیاب های دنیا 09013545415

در خصوص خانه های تاریخی قمصر می توان گفت: به علت خوش نشین بودن قمصر ـ از گذشته های دور ـ عمارت های اعیانی زیادی در مناطق دلپذیر، خاصه مسیر رودخانه احداث شده است كه در اثر بلایای طبیعی نظیر سیل وزلزله، اثری از آنها بر جای نمانده است؛ خاصه وقوع زلزله سال ۱۲۶۰ كه كم تر خانه ای سالم مانده است. اما در حال حاضر در محدوده محله تكچه كه از زمان صفویه در اثر احداث مسیر جدید آب رودخانه شكل می گیرد.
خانه های تاریخی زیادی وجود دارد؛ از جمله: خانه حاج مانده علی و احسانی ها و رفوئی ها . در این میان خانه حاج مانده علی از قدیمی ترین این خانه هاست و طبق تاریخ موجود بر روی تخته های سقف آن كه دوبار بازسازی آن را نوشته است.
تاریخ آن به سال ۱۲۶۰ (سال زلزله) بر می گردد. هم چنین خانه شكه عمدتا تاریخ ساخت آن را ۱۳۱۵ هـ ق ذكر می كنند. در این جا شایان ذكر است: این تاریخ ها مربوط به بازسازی سقف های این خانه ها بعد از زلزله است در صورتی كه ریشه ها و طرح و بنای اولیه آنها حداقل ۲۰۰ سال قدمت دارد زیرا كه خانه احسانی ها با توجه به جدید بودن آن نسبت به خانه حاج مانده علی، توسط حاج میزرا علی پدر حاج میرزا اقا احسان بنا شده كه حیات وی مربوط به ۱۵۰ سال پیش است. حاج میرزا آقا احسان خانه حاج مانده علی را بعد از مرگ وی خریداری می كند و اكنون به نام خانه احسانی ها در كنار آن است.
از این رو این خانه های تاریخی حداقل ۲۰۰ سال قدمت دارد و ما در حال حاضر به عنوان دو خانه احسانی ها از آنها نام می بریم و این دو خانه مهم ترین خانه های اعیانی و تاریخی قمصر است. این خانه ها به سبك ییلاقی با وسعت زیاد، ایوان های با شكوه و متعدد و عناصر مختلف سنتی، در چند طبقه بنا شده است، نقل است كه مستوفی الممالك قاجار نیز در سفر به قمصر در این خانه ها سكونت گزیده است.

خرید بهترین فلزیاب های دنیا 09013545415

این بنا ساختمانی دو طبقه‌است که در طبقه همکف آن پنج اتاق و در طبقه دوم سه اتاق وجود دارد سرداب موجود در بنا نیز مساحت حدود ۴*۵ متر مربع دارد. خانه دادرس ابتدا محل کاروانسرای شیخ خزعل، بعد میدان تره‌بار و سپس به بازار خواروبارفروشان مبدل شد. خانهٔ دادرس با قدمت تاریخی آن تبدیل به انبار کفش و دمپایی شده‌است. این بنا دارای سرداب، آثاری از حجاری، آجرچینی، ستون و در و پنجره چوبی بوده و از ویژگی‌های منحصر به فرد آن سنگ‌چینی‌های بسیار زیبای آن است

خانه دادرس بنایی بازمانده از دوره قاجاری است که در سال ۱۳۸۲ به شماره ۹۷۶۴ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. این بنا در مرکز شهر اهواز (در ولایت عربستان آن وقت) در خیابان عبدالحمید (نام یکی از پسران شیخ خزعل) ساخته شد. این خانه را شیخ خزعل به عنوان کاروانسرا بنا نهاده بود و دقیقا در پشت قصر شیخ خزعل است. در خیابان عبدالحمید و مرکز شهر اهواز خانه‌های متعددی از دوره‌های قاجاریه و پهلوی به جا مانده که بخش ناچیزی از آن‌ها به ثبت رسیده‌است. سرای دادرس یکی از این بناهای تاریخی شهر اهواز است که تاکنون فقط به ثبت رسیده و در نگهداری و مرمت آن کوتاهی شده‌است.

سرنوشت شوم بنای مهدیان و خانه دادرس

به گفته گهستونی بنای ثبت شده مهدیان 3 سال پیش توسط مالک کاملا تخریب شد. پیش از این همین مالک شبانه تصمیم به تخریب “سرای عجم” که متعلق به آقای مهدیان بود گرفت که با ممانعت و جلوگیری دوستداران میراث فرهنگی مواجه شد. همچنین خانه دادرس که ازجلمه بناهای مهم شهر اهواز به شمار می رود و متعلق به دوره قاجاریه است،هم اکنون تبدیل به انبار کفش شده است و هرساله تخریب و ریزش آن افزایش پیدا می کند. سرنوشتی شوم که گریبانگیر بسیاری از بناهای ثبت شده اهواز است. هتل قو که دیگر آثار ثبتی اهواز است و در بافت قدیم و مرکز شهر واقع شده است آن نیز کاربری مسکونی دارد و به هیچ وجه در وضعیت ظاهری خوشایندی به سر نمی برد. طبق گفته گهستونی تلاش برخی از سازمان ها برای تملک آن بدلیل مشکلات حقوقی بین مالکین بی نتیجه بوده است.

از سوی دیگر ساختمان جهاد که پیش از ای شیرخوارگاه بوده است، بنایی از لحاظ معماری بنایی بزرگ ارزشمند است، هم اکنون زیر نظر جهاد کشاورزی قرار دارد و گفته می شود بدون هیچ ضوابط و مقرراتی بین چندین ساختمان اداری تقسیم شود در این میان سازمان های دولتی چون میراث فرهنگی، پیام نور، ثبت احوال بخش هایی از این بنا را تحت تملک بگیرند. درصورتی که بنا باید ضوابط و مقررات داشته باشد نه اینکه هرسازمانی یه گوشه اش را بگیرد و تغییراتی ایجاد کند.

خرید بهترین فلزیاب های دنیا 09013545415

خانه قوام الدوله در تهران خیابان امیرکبیر، حد فاصل چهارراه سرچشمه و سه راه امین حضور، کوچه میرزا محمد وزیر قرار دارد

این بنای زیبا که در سال 1253 قمری در زمان محمدشاه ساخته شد، متعلق به یکی از صاحب منصبان دوره قاجار به نام میرزا محمد قوام الدوله آشتیانی می‌باشد.

این خانه تاریخی از جاذبه‌های شهر تهران است که در سال‌های قبل از انقلاب توسط انجمن آثار ملی خریداری و به سازمان ملی حفاظت آثار باستانی واگذار شد و این سازمان آن را مرمت کرد.

قسمتی از بنا در تعریض کوچه میرزا محمود وزیر از بین‌رفته که به احتمال زیاد متصل‌کننده اندرونی و بیرونی به یکدیگر بوده است‌.

همچنین‌، تبدیل ایوان تابستانی به تالار آینه کاری از دیگر تغییرات بنا است که پس از توسعه ارتباط ایرانیان با کشورهای اروپایی صورت گرفته است‌.

از خصوصیات این بنا باید به نظم و تقارنی اشاره کرد که با آجر و چوب در نمای ساختمان به وجود آمده است‌. وجود 7 دری در این بنا از جمله مهم‌ترین عوامل زیبایی آن محسوب می‌شود. 7 دری جزو عنصرهای معماری ایرانی‌اسلامی است‌. در حیاط بیرونی یک حوض و چند باغچه تعبیه شده است.

قرینه این حیاط نیز حیاط دیگری است که حیاط اندرونی محسوب می‌شود و دارای باغچه و حوض است‌. این دو حیاط با چند راهرو به هم‌دیگر مرتبط می‌شوند. از ویژگی‌های دیگر وجود دو بادگیر و یک شیروانی در بام بنا است که انسان را برای رفتن به طبقات بالا بر می‌انگیزد. این دو بادگیر قرینه هم هستند.

در این بنا نمای بادگیر از آجر تهیه شده است و تزیینات قسمت فوقانی هر شیار دارای ارسی و آینه است که این عامل هماهنگی کامل بین تزیینات نقاط مختلف بنا را نشان می‌دهد. این هماهنگی در کار معماری و هنر ایران از بزرگ‌ترین تا ظریف‌ترین عناصر را شامل می‌شود.

ورود به قسمت داخل بنا از حیاط بیرونی و درونی و از طریق دو راه پله انجام می‌شود. طبقه‌اول متشکل از 2 تالار بزرگ به نام‌های آینه و تبنی یا سفره‌خانه و 2 راهرو و 3 اتاق کوچک است‌. طبقه دوم نیز متشکل از 2 راهرو و 6 اتاق است که یک راهرو و 3 اتاق در ضلع غربی و یک راهرو و 3 اتاق دیگر در ضلع شرقی بنا شده است‌. زیر زمین ساختمان در قسمت زیرین تالار آینه و تبنی قرار گرفته که تنها از حیاط اندرونی می‌توان به آن وارد شد.

اتاق یا تالار آینه این مجموعه که در طبقه هم‌کف و در قسمت شمالی خانه قرار دارد و از دیگر اتاق‌های جانبی بزرگ‌تر است‌، مخصوص پذیرایی از میهمانان و سیاست‌مداران وقت بوده است‌، و از بخش اندرونی خانه مجزا است‌. تزیینات این تالار به دلیل رفت و آمد رجال کشورهای غربی‌، از الگوهای غربی پیروی کرده‌است‌. تصاویر زنان فرنگی به‌صورت کارت پستال در میان آینه‌کاری‌ها و موتیف‌های گچ‌بری نشان‌دهنده این مطلب است.

در این اتاق سه ارسی‌، 7 پنجره ارسی‌، 3 در چوبی و 4 طاقچه وجود دارد. ارسی‌های اتاق دارای گره‌های کنده‌کاری شده و تزیینات چوبی ظریف و شیشه‌های رنگی است که روی آن‌ها توسط هنرمندان نقاشی شده‌است‌.

تالار دیگر بنا تالار تبنی یا سفره‌خانه است که در ضلع جنوبی واقع است و به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص و آفتاب‌گیر بودن آن‌، به زمستان‌نشین موسوم است‌. در قسمت شمالی تالار تبنی یک فرو رفتگی وجود دارد که شاه‌نشین اتاق محسوب می‌شود.

در تالار آینه و تالار سفره‌خانه‌، 7 ارسی جنوبی و 7 ارسی شمالی به صورت پنجره هستند و 3 ارسی میان تالار به صورت در کاربرد دارند.

در طبقه اول و دوم‌، در دو طرف تالار آینه و سفره‌خانه در طرف شمال دو اتاق و یک دهلیز قرار دارد. اتاق‌های جانبی واقع در طبقه هم‌کف‌، در ضلع شمالی کوچک‌تر از اتاق‌های مشابه در طبقه فوقانی است.

اتاق‌ها دارای درهایی به عرض ۶۰ سانتی‌متر است که یکی از این درها به راهرو و دیگری به دهلیز میان دو اتاق باز می‌شود. این دهلیز تنها وسیله ارتباطی بین دو اتاق شمالی و جنوبی محسوب می‌شود.

مجموع اتاق‌ها در کل ساختمان 8 عدد و 4 دهلیز است که همگی تنها به راهروهای کنار خود راه دارند. تزیینات این اتاق‌ها به طور کامل مشابه یک‌دیگر و همه اتاق‌ها دارای پنجره‌های ارسی هستند.

دیوارها دارای گچ‌بری و نقاشی از گیاهان تزیینی و اسلیمی است. بیش‌تر قسمت‌های این اتاق را فرورفتگی‌هایی در دیوار تشکیل داده است که به مانند طاقچه عمل می‌کنند.

وقتی این ساختمان تحت نظر سازمان حفاظت آثار باستانی درآمد، چند اتاق‌، آشپزخانه و سرویس‌های بهداشتی در ضلع شرقی حیاط بیرونی به آن‌ها افزوده شد که البته قسمت نوساز با بافت قدیمی خانه‌، از قبیل در و پنجره‌، تزیینات شومینه و گچ‌بری و نمای خارجی به طورکلی مطابقت می‌کند، به طوری‌که تشخیص آن دشوار است.

خانه قوام الدوله در سال 1377 با شماره 2024 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

خرید بهترین فلزیاب های دنیا 09013545415

خانه بلورچیان از جمله آثار اواخر دوره قاجاریه است و در محله سرخاب قاپوسی شهر تبریز قرار دارد
این خانه که سردر پر نقش و نگارش توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند، از در ورودی با یک پله می‌توان وارد هشتی‌اش شد. ساختمان اصلی در قسمت شمالی آن قرار دارد و رو به جنوب دارای ایوان ستون‌دار است.

طنبی مشرف به ایوان و اتاق‌های جانبی (گوشوار) طرفین ایوان را تشکیل می‌دهد. حیاط اندرونی در شمالی‌ترین بخش ساختمان و طرفین آن اتاق‌های در شرق و غرب که مشرف به حیاط اندرونی می‌باشد.

خانه بلورچیان دارای زیرزمین بوده و اتاق‌های زیر طنبی برای نشیمن تابستانی (حوضخانه) و دیگر اتا‌ق‌ها به صورت انباری و مطبخ استفاده می‌شود.

از خصوصیات بارز این خانه کامل بودن مجموعه و رعایت تقارن در نما است. تزئینات آجر به کار رفته در سردر و سرستون‌های نمای جنوبی، کاربندی حوضخانه، پنجره‌های ارسی و دیگر تزئینات چوبی به کار رفته در بنا دارای زیبایی خاصی است.

این خانه که مالکیت آن شخصی است چندی پیش به طور کامل مرمت شد و مورد استفاده قرار گرفت.

خانه بلورچیان در سال 1379 توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره 3113 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.

خرید بهترین فلزیاب های دنیا 09013545415

مصلی طرق که اکنون به ایوان طرق شهرت دارد در سال 837 هجری قمری در فاصله یک فرسخی جنوب شرق مشهد ساخته شده است و کاربری آن برگزاری نماز در اعیاد متبرکه بوده است. این بنا که در دوره تیموری کاربری مذهبی داشته است و بعنوان مصلی مورد استفاده قرار می گرفته است در حال حاضر در حاشیه غربی روستای طرق قرار گرفته است. این بنا از آجر ساخته شده است و مشتمل بر یک ایوان بلند و دو طاق نما در طرفین ایوان و یک فضای چهار طاقی یا چهار ایوانی در انتهای ایوان می باشد. در گذشته این بنا علاوه بر کاربری مذهبی بعنوان یک سازه معماری زیبا هم گویا مطرح بوده است. در مجموع مشخص است بنای با شکوه و زیبایی بوده است. با توجه به شواهد باستان شناسی که به دنبال پیگردی هایی در مجاورت این بنا مشاهده شده است تقریبا مشخص شده است که مصلی طرق بر روی خرابه های یک بنای آجری دیگر استقرار دارد که ماهیت سازه های آن معماری مشخص نیست ولی مسلما کاوش های باستان شناسی یا پیگردی ها در آینده آگاهی های بیشتری از آن بنای مدفون در زیر مصلی طرق را روشن خواهد کرد.

خرید بهترین فلزیاب های دنیا 09013545415

روبروی سراب بیستون و در زیر کتیبه و نقش برجسته داریوش، بقایای صفه ای به بلندی یک و نیم متر، ده و نیم متر طول و هفت متر عرض وجود دارد که به صورت خشکه چین با سنگ های نتراشیده ساخته شده است. راهرویی به عرض یک و نیم متر و طول هفت متر این صفه را به دو بخش تقسیم کرده است. در انتهای این راهرو اتاقی به ابعاد 5/6 ×5/3 متر قرار دارد که دو طرف آنرا شکاف کوه و انتهای آنرا دیواری به عرض یک و نیم متر و طول پنج و نیم متر مسدود می نماید. در جلوی صفه، برای دسترسی به بخش های مختلف دو پله از سنگ های نتراشیده ساخته شده است. این صفه در سال های 7-1963 توسط هیأت آلمانی به سرپرستی ولفرام کلایس مورد کاوش قرار گرفت و آنها این صفه را به عنوان نیایشگاهی از دوره ماد معرفی کرده اند. در این فصل از کاوش بر روی صفه و پيرامون آن مقداري سفال بدست آمده که به نيمه اول هزاره اول پيش از ميلاد تعلق دارد و با سفال هاي تپه گودين و نوشيجان قابل مقايسه است.

خرید بهترین فلزیاب های دنیا 09013545415

ارگ طبس ( كهن دژ) از بناهای تاریخی این شهر است كه قدمت آن به بیش از ١٠٠٠ سال پیش بر می گردد. در بعضی از كتابها از جمله فتوح البلدان كه در قرن سوم هجری قمری تالیف شده است اشاره هایی به حصار یا دژ طبس شده است. ناصر خسرو” نیز در سال ٤٤٤ ه.ق. از طبس بازدید بعمل آورده و مدت ١٧ روز میهمان امیر گیلكی بن محمد بوده است و در سفرنامه اش طبس را توصیف نموده و اشاراتی نیز به وضعیت امنیت و وجود دژ در طبس نموده است. این ارگ در طول تاریخ و در مقاطع مختلف دچار حوادث و آسیب هایی گردیده و بنابراین بارها مرمت گردیده است.

یكی از این تعمیرها در سال ١٢١٦ هجری قمری اتفاق افتاده كه تا چند دهه قبل سنگ نوشته آن بر سردر ارگ نصب بوده است كه در این شعر از ارگ طبس به ارگ كهن نام برده شده و مبین قدمت آن می باشد. در سال ١٢٩٢ هجری قمری و در زمان عمادالملك حاكم طبس، بار دیگر ارگ طبس مورد مرمت قرار می گیرد.در دهه های گذشته و قبل از زلزله تنها ساكن ارگ، مرد تنها و فقیری بوده به نام آق سید علی میرزا كه با كمك و مساعدت بازدید كنندگان از ارگ، زندگی می كرده و آق سید علی میرزا در زلزله شهریور ٥٧ همراه با ارگ به خاطره ها پیوست.

اين بنا تاريخي در زلزله سال ٥٧ ويران شد و در دهه گذشته میراث فرهنگی اقداماتی را جهت احیاء و مرمت این بنای تاریخی آغاز نمود، بطوریكه از بسیاری از قسمت ها آوار برداری شد و دالان ها و دیوارهایی از ارگ مجددا پدیدار گشت. در همین زمان و در طی كاوش پیكر آق سید علی میرزا در حالی كه با گذشت قریب به ٢٠ سال از زلزله، هنوز بقایای پیكر وی سالم بود پیدا شد. وی را در محل ارگ به خاك سپردند و اتاقكی را بر مقبره اش بنا نمودند و حالا آقا سید علی میرزا دیگر جزئی از تاریخ ارگ شده است. لازم به ذكر است این بنای تاریخی در شهر طبس – میدان امام (ره) – میدان واعظ طبسی – خیابان واعظ – ارگ (كهن دژ) واقع شده است.

خرید بهترین فلزیاب های دنیا 09013545415